सौरकुंडी पास

मघल्या काळात महाराष्ट्रात खुप पद्भ्रमण केले. २००६ सालातल्या मे महीन्यात युथ होस्टेल ने कुलु-मनालीच्या दर्या खोर्यात पद्र्भ्रमण आयोजित केलेल्या कार्यक्रमात मी माझ्या मुलासह भाग घेण्यासाठी नांव नोंदंणी केली.आमच्या बरोबर माझ्या दोन मित्राने भाग घेण्याचे ठरवुन पैसे भरले. हिमाचलमघ्ये हुंदडायला मिळणार म्हणुन मला व सोबतीला मुलगा असल्यामुळे आनंद झाला.

माझ्या मुलाला खुप लवकर लहान वयातच ही संघी मिळाली होती. दहावीची परीक्षा दिल्याबरोबर तो तयारीला लागला. त्याने साहीत्य जमा करण्यास सुरुवात व चाढण्याचा व उतरण्यास सराव म्हणुन छोटे ट्रेक केले. चोघे जण सर्व साहीत्य घेउन बबेली या बेस क़ँप्मला पोहचलो. कँम्प चागल्या लोकेशन टेंट लावुन वसविला होता. थंडीतही आमचे वाँर्म वेलकम केले. 

उंच उंच बर्फाचे पर्वत व घनदाट जगंले आणि खळखळत घावणारी नदी पाहुन तब्तेत खुष झाली. दोन दिवस वातावरणाची सवय होण्यासाठी आम्हाला बेस कँम्पवरच व्यायाम व एक छोटा ट्रेक साठी ठेवुन घेतले. प्रसन्न वातावरणात ताजेतवाने राहुन थकवा येत नाही. रोज रात्री कँम्प फायरला तर जुगलबंदि असायची पण दहा वाजत्ता सर्वानी झोपले पाहीज अशी त्याचा आग्रह असायचा.आमच्या बँच मघ्ये गुजरात,पुणे,आंघ्र,ओरीसा,बँगलोर मघले ट्रेकर होते.पण कँम्प फायरलासर्वजण एकत्र होउन दुसर्या बँचवर तुटुन पडायचो. 

उत्साहात व टाळ्याच्या गजरात व कँम्पवरील लिडरांचे निरोप व सदिच्छा घेउन आम्ही ट्रेकची सुरुवात केली. पहील्याच दिवशी लिडर असुन देखील आमच्यातले काही जण रस्ता चुकले व त्यामुळे आमचा खुप वेळ वाया गेला. छोटया गावात थांबुन जेवलो व उन्हातुन पुढ्चा रस्ता धरला. सेगली हा कँम्प डोंगर उतारावर होता.सफरचंदाच्या बागेतच तंबुत आमचे वास्तव्य होते

.पुढचा ट्रेक खुपसा उभा चढायचा होता.आज सकाळपासुनच उन्हे असल्यामुळे खुप त्रास झाला. दुपारी जगंलातच मागच्या कँम्पमघुन घेतलेला टिफीन खाल्ला.पावसाचे ढग जमु लागल्यामुळे बँचला पटापट चालण्याची सुचन देण्यात आली.दाट जंगलात मोठया मोठयाझाडांच्या बुदयातच हा कँम्प बसवला होता. पावसाने सुरुवात केली. आम्ही लगेच तंबुत घुसलो.थंडी वाढली.वीजा चमकुलागल्या.गडगडाट जोरात होउ लागला.आपल्या जवळ्च हा आवाज होत आहे असे वाटायचे व आवजही मोठा असायचा.असे वादळ पाहुन भिती वाटली.पावसाने जोर घरला.

आम्ही स्लिपींग बँगमघ्ये घुसलो. हा 'होरा थँच ' कँम्प मोठमोठ्या झाडांखाली मोकळया जागेत स्थापला होता. दुसर्या दिवशी पहाटे पाउस ओसरुन चांगला सुर्यप्रकाश पडला होता. आजच्या दिवसाचा ट्रेक सपुंर्ण कडक सुर्यप्रकाशात झाला.त्यामुळे उन्हाचा लागलाच त्रास झाला.आम्ही उंचीवर असल्यामुळे उन जास्त लागत होते. आज पहील्यांदाच बर्फाच्या जवळ आलो होतो.निसर्गातला बर्फ प्रथमच हाताळला.सर्वजणानी एकमेंकावर बर्फ उडवुन मजा केली. आजुबाजुला उंच उंच पर्वताने बर्फाचे पाघंरुन घेतेलेले दिसत होते.मघ्ये थोडा आराम करुन लवकरच 'मैली थँच'याकँम्प वर पोहचलो.कँम्पचे लोकोशन सुदंर होते. हा कँम्प १०००० फुटांच्या उंचीवर वसलेले आहे.डोगंराच्या उतारावर तंबु टाकले होते.प्रार्तविघी साठी खुप लांबवर जावे लागत होते.छोटासा ट्रेक करावा लागयचा. 

या ट्रेक मघली ही सघ्यांकाळ आठवणीत राहण्यासारखी आहे.प्रसन्न वातवराणात सर्व थकवा दुर झाला.आकाश स्वच्छ असल्यामुळे सुर्यास्त पाहण्यास मिळाला. सर्वजण खुशीत व मजेत वाटले.आजचा कँम्प फायर मस्त झाला सर्वानी घमाल केली. दुसर्या दिवशी पहाटे उठुन निघण्याच्या तयारीला लागलो.तेवढयात बाजुच्या तंबुतुन घाप लागलेल्या माणंसाचा आवाज येऊ लागला.आम्हाला वाटले कोणीतरी थकल्यामुळे आवाज येत असेल म्हणुन आम्ही प्रथम र्दुलक्ष केले.पण आवाज वाढत गेल्याने आम्ही चौकशी केली. काल रात्री पुढच्या कँम्पचेलिडर श्रीयुत. आजारी पडल्यामुळे त्याना आमच्या कँम्पवर उचलुन आणण्यात आले होते.त्यांचा आजार वाढला होता.आम्ही त्याना तंबुतुन बाहेर काढले. त्याचा खुपच दमा वाढला. आम्ही घाबरलो व आमच्या बँच मघल्या डाँक्टराना बोलावुन आणले. त्यांनी चेक करुन त्याना काही गॉळ्याची ताबडतोब गरज असल्याचे सागितले.त्याची प्रक्रुती खालावलेली होती.कँम्प लिडरने बेस कँम्पला संपर्क करुन या तातडीची माहीती दिली. कँम्प वरील वातावरण लगेच बदलले व सर्वजण टेंन्स झाले. सर्वाची धावपळ सुरु झाली.काहीच निर्णय घेता येत नव्हता. त्याची घरघर आता खुपच वाढल्यामुळे आम्ही धाबरलो होतो. सर्वानी उंचलुन त्याना तंबुत नेउन ठेवले.काही वेळात त्याची घरघर मदांवत चालली होती. आमच्या बँचमघले डाँक्टर पुन्हा तंबुत त्याना पाहण्यास आत शिरले आणि तसेच बाहेर आले. शांतपणे त्यांनी कँम्प लिडर 'नो मोअर'असे सर्वाना सागिंतले. तसे सर्वजण स्तब्द व निशब्द झाले. सर्वत्र भयाण शांतता पसरली. त्या थंडीत ह्या घटनेने तर आम्ही पुरते गोठुन गेलो. आम्हाला पुढच्या प्रवासाची भिती वाटली.बेस कँम्पला सर्पक साधुन घटनेची माहीती दिली. आम्ही बेस कँम्पच्या आदेशाची वाट पाह्त होतो. या कँम्प लिडरने कालच्या वादळात स्वत: भिजुन आमच्याअगोदरच्या बँचमधल्या ट्रेकरची व्यवस्थित सोय करुन सर्वाची काळजी घेतली होती. त्या धावपळीत या कँम्पलिडरने स्व:ताच्या तब्तेतीची जराही काळजी घेतली नाही. त्याचा हा असा शेवट झाला होतो.

 बेस कँम्पच्या आदेशानुसार आमच्या बँचला ह्या कँम्पहुन लवकरात लवकर प्रयाण करण्यास सांगण्यात आले.लगेचच आम्ही या कँम्प लिडरला मानवंदना देउन पुढच्या प्रवासाला ह्या घटनेची भिती मनात ठेवुन निघालो. यांचे मरण आमच्या कायमच्या स्मरणात राहीले. 

त्या दिवशी आमचा ट्रेक एकदम शांततेत सुरु होता.मग कँम्प लिडरने आम्हाला समजावले व जोक्स सांगुन टेशन घालविले. ती घटना तशी पटकन विसरता येण्यासारखी नव्हती.आठवणीने भिती वाटत होती. मी माझ्या मुलालाही घेउनआलो होतो म्हणुन मला त्याची जास्त काळजी वाटत होती. अशा घटना पाहुन तो मनातुन बिथरु नये असे वाटत होते. दुपारनतंर आम्ही सकाळ्ची घटना विसरुन आमची गाडी पुन्हा रुळावर येउ लागली. मोठी चढ चढुन आल्यावर एका ठिकाणी आम्ही विश्रांतीसाठी थाबंलो.माझी सँक बाजुला ठेवून मी पाणी पिऊन बाजुला बसलो होतो. एवढयात माझी बँग हळली व सँक सरकुन खाली दरीमघ्ये घरंग़ळत जाऊ लागली.

जवळ नसल्यामुळे तिला कोणीच थोपवू शकला नाही. सँक दगडांवर आपटत आपटत खालीगेली आणि दिसेनाशी झाली.सगळेजण पाहत बसले.बँगमघ्ये कपडे व जरुरीच्या वस्तू होत्या. 
मी माझा पुढचा ट्रेक कसा करायचा याचा विचार करीत होतो. त्यादिवशीच्या आमच्या लिडरला आम्ही सर्वानी खाली उतरण्यास सागिंतले . तो तसाच वेळ न घालवता झरझर खाली उतरत 
गेला. आम्ही वरुन त्याला सुचना देत होतो.तो वेगात खाली तळाला पोहचला. त्याला तेथे माझी सँक कोठेच दिसत नव्हती. तो इकडे तिकडे शोघताना दिसत होता. आम्ही वरुन ओरडून त्याला आणखी खाली उतण्यास सागत होतो. त्याप्रमाणे तो खाली उतरल्यावर त्याला एकदाची सँक दिसली पण ती अडगळीच्या ठिकाणी जाऊन पडली होती.आम्हाला त्या ठिकाणी पोहचण्यास खूपच कठिण होते पण तो त्या परीसरातीला असल्यामुळे त्याने त्याठिकाणी पोहचून एकदाची त्याने माझी सँक वर काढली . वर चढुन आल्यावर तो खूप दमलेला होता. त्याला सर्वानी पाणी,खाउ दिला व त्याचे आभार मानले.

 मी त्याला त्याच्या परीश्रामाची किंमत म्हणुन त्याला पैसे दिले. प्रथम त्याने पैसे घेण्यास नाकारले पण सर्वाच्या आग्रहामुळे सकोचित होउन स्विकारले. तेथून त्याची आमच्या बरोबर चांगली मैत्री झाली. पुढे पावसाची चिन्हे दिसू लागल्याने आम्ही भरभर चालत होतो. पाउस पडला नाही. पण पावसाच्या वेळेचे निसर्ग पाहावयास मिळाले. बर्फाच्या ओढयातून (ग्लेशियर) आमचा पहीलाच प्रवास सुरु झाला. आम्ही सावधातेने व सावकाशीने पुढे पुढे सरकत होतो. एकामेकांना साभांळत व लिडरच्या सुचनेचे पाळण करीत वाटचाल सुरु होती. मोठे मोठे पठार दिसू लागले. 

झाडे कमी दिसत होती.बर्फाचे प्रमाण वाढू लागले. बर्फ उंचावरुन खाली उतरत जात असलेला भास होतो. त्यावरुन चालताना भीती वाटायची.मी व मझा मुलगा पाठोपाट काठीच्या आधारने चालत होतो.येथे चालताना काठीची मदत होते व मोठा आधार मिळतो.ती बर्फात खुपसायची व नतंर आपल्या पायाची हालचाल करायची.
सेगली ७०००
होरा ९०००
मैली १०५००
डोरा ११३००
सौरक़ुंडी पास १२९००
लोंगा १००००
लेखणी ८१००
(बेस कँम्प) बबेली ७०००
या कँप्मवर आम्ही वास्तव्य केले होते.